Wethouder schrok van toeslagenschandaal: ‘What the fuck is hier aan de hand’

“Toen dacht ik, dit, wat is dit? Wat is hier, wat de fuck is hier aan de hand? En dat was het begin”, was de eerste reactie van wethouder Froukje de Jonge toen ze in aanraking kwam met het toeslagenschandaal. Tijdens een uitzending van Easy FM sprak ze uitgebreid over de impact van de toeslagenaffaire.

Een ambtenaar stuurde de wethouder een uitgewerkt verhaal, met de vraag of zij het goed en zorgvuldig wilde lezen. Toch wist ze niet zeker of ze het goed had gelezen. Om half twaalf ’s avonds heeft ze met haar collega gebeld en gevraagd of het klopte, en ja, ze had het goed gelezen.

Schaamte en trots

De Jonge voelt zich schuldig over de toeslagenaffaire. Als wethouder is zij verantwoordelijk voor schuldhulpverlening, werk en inkomen binnen de gemeente, maar ze heeft niet tijdig opgemerkt dat er ernstige problemen waren. “Ik heb die kanaries in de kolenmijn ook niet gehoord,” zegt de wethouder. Naast gevoelens van schaamte en schuld is er ook een sprankje trots. De gemeente heeft bijgedragen aan de financiering van de film en wil daarmee zeggen: Dit willen we nooit meer meemaken.

Begin september 2024 ging de film ‘De Jacht op Meral Ö’ in première. Deze film, gebaseerd op de toeslagenaffaire, bevat ook scènes die zijn opgenomen in het Almeerse Stadhuis. Wethouder Froukje de Jonge is trots dat we als gemeente hebben meegewerkt aan de film. Ze hoopt dat mensen de toeslagenaffaire niet vergeten na het kijken van de film. “Mijn bange voorgevoel is dat we er als Nederland een beetje klaar mee zijn met het toeslagenschandaal”, zegt De Jonge. Een groot deel van de mensen die getroffen zijn, heeft nog geen hulp gekregen.

Complexe crisis

De gemeente Almere heeft al vroeg aangegeven dat zij zich verantwoordelijk voelt voor de grote problemen waar sommige families nu in zitten. Toch hebben ze de gedupeerden niet gevraagd zich te komen melden. Het aantal slachtoffers in Almere is erg hoog, daarnaast is de zaak zo complex dat de gemeente op korte termijn niet kan helpen. “Als je hen oproept om zich te melden en zegt dat je hen gaat helpen, moet je die belofte ook kunnen waarmaken”, zegt Froukje.

Niet één verhaal is bij de wethouder blijven hangen; wel veertig tot vijftig verhalen kan ze bijna volledig reproduceren. Ondanks dat, zijn er elementen uit verhalen die haar toch weer opnieuw raken. Zo is er het verhaal van een vrouw die keihard heeft gevochten om weer op te krabbelen, maar toch afscheid moest nemen van haar vader zonder te kunnen vertellen dat het niet aan haar lag, dat zij geen fraudeur is. “Dat vind ik zo’n klein ding waarvan je denkt: dit kunnen we ook gewoon nooit meer goedmaken,” zegt De Jonge.

Ondersteuning

In samenwerking met een groep gedupeerden heeft de gemeente Almere een meld- en hulppunt geopend om slachtoffers van het toeslagenschandaal beter te ondersteunen. “Wij hebben besloten om de oplossing niet als overheid op te pakken, maar over te laten aan een actieve groep gedupeerden,” legt Froukje uit. Dit heeft ertoe geleid dat er 2,8 miljoen euro is vrijgemaakt om dit initiatief voort te zetten.

Het kan lastig zijn om mensen die getroffen zijn door de toeslagenaffaire een hart onder de riem te steken. Het belangrijkste is dat je ze gelooft, hoe ongeloofwaardig het ook klinkt. En twee, probeer niet de problemen voor hun op te lossen. “Het zijn allemaal krachtige mensen in essentie.” Froukje merkt op dat ze zelf wel weten wat ze nodig hebben.

Video: Andy Midside