Oud-wethouder Tjeerd Herrema is de tweede die vrijdag werd gehoord over het Floriadefiasco. Hij had als wethouder van 2015 tot 2018 de Floriade in zijn portefeuille. Herrema nam deel via een Teams-verbinding vanuit Portugal, waar hij woont. Zijn verhoor duurde bijna drie uur en was daarmee het langste tot nu toe in de enquête.
Herrema was betrokken bij de organisatie en de visie achter het evenement, dat draaide om duurzaamheid, innovatie en het ontwikkelen van groene oplossingen voor de toekomst van steden.
Niet fysiek aanwezig
Een paar dagen voor het verhoor heeft Herrema een brief aan de leden van de raadsenquête gestuurd waarin hij uitlegt waarom hij niet fysiek aanwezig kan zijn. Hij noemt het digitale verhoor een voordeel omdat hij niet aan één tafel hoeft te zitten met de voorzitter die een “extreemrechtse partij” vertegenwoordigt. Hij doelt hierbij op Brent Hadderingh van Forum voor Democratie (FvD) die de voorzitter van de verhoorcommissie is.
‘Hobby van één wethouder’
Herrema beschreef hoe hij de organisatie aantrof bij zijn aantreden. Volgens hem was er te weinig urgentie op het stadhuis rondom de Floriade. “Kennis was niet allemaal in huis. Veel ambtenaren deden het erbij, waardoor het niet de prioriteit kreeg die het verdiende.”
Volgens Herrema leek de Floriade destijds “een hobby van één wethouder.” Hij vertelt dat dit later wel veranderd en verbeterd is door iedereen zijn eigen taak en rol te geven. Maar er waren volgens Herrema regelmatig momenten waarbij hij dacht: “Voor wie organiseren we dit feestje?”
Stoppen met de Floriade: een prijzige optie
In 2016 werd onderzocht of het mogelijk was om te stoppen met de Floriade. Herrema had advocatenbureau AKD opdracht gegeven om de financiële en juridische consequenties hiervan in kaart te brengen. Uit het rapport bleek dat afzien van het project flink in de kosten zou lopen, aangezien er al diverse contracten waren getekend.
De enquêtecommissie vraagt of het rapport in de la bleef liggen. Herrema: “Nee: dat suggereert dat je er geen kennis van neemt en niets mee doet. Maar de realiteit deed zich niet aan.” Commissielid Van Wijlandt vult aan: “Ik bedoelde meer na het lezen in de la leggen.” Volgens Herrema zat er geen politieke reden achter het niet aan de gemeenteraad sturen van het AKD-rapport. Dat is in 2020 alsnog gebeurd.
Verdeelde financiering en steun van partners
Herrema wijst op de moeizame financiering en beperkte steun vanuit andere delen partijen. Hoewel de Floriade bedoeld was als een breed gedragen project, moest de gemeente Almere de meeste lasten dragen. Hij uitte kritiek op de beperkte bijdrage van de provincie Flevoland en de Rijksoverheid: “Dat vind ik wel bizar, dat het Rijk een internationale expo in eigen land zo links liet liggen.” Ook de inbreng van Amsterdam was vooral symbolisch: de stad verleende haar naam aan het evenement, maar droeg volgens Herrema financieel weinig bij.
Extra kosten zijn ‘nooit sexy in de politiek’
De communicatie over de oplopende kosten met de Floriade leidde tot spanningen met de gemeenteraad. Herrema verklaarde dat het nooit eenvoudig is om extra kosten te vragen: “Dat is voor de politiek natuurlijk nooit sexy.” Op de vraag waarom de raad niet eerder was geïnformeerd over mogelijke extra kosten, antwoordde hij dat dit “een te algemene vraag” was en dat er duidelijker moest zijn welk type kosten hiermee bedoeld werden.
In de loop van het gesprek benadrukte Herrema dat stoppen met de Floriade altijd mogelijk was, maar wel met een stevig prijskaartje. “Stoppen kan natuurlijk altijd,” aldus Herrema, “maar dat kost geld.”
Plan B
De deal met vastgoedontwikkelaar Amvest kwam ter sprake. Het aanbod van Amvest voldeed aan de voorwaarden die gesteld werden, de plannen van twee andere partijen niet. Volgens Herrema was het aanbod van Amvest “te mooi om waar te zijn.” In het aanbod zaten allerlei dingen die meer risico’s met zich meebrachten, hierdoor waren er bedenkingen.
Voordat de uiteindelijke keuze op Amvest viel, ging er een onderhandelingsperiode aan vooraf. Herrema beschrijft deze fase als intensief: er was een lijst met vijftien aandachtspunten waarover overeenstemming bereikt moest worden. Deze punten varieerden van praktische zaken, zoals de aanleg van een derde ingang, tot de vraag hoe er tijdens het evenement omgegaan zou worden met de geplande woonwijk.
Plan B had de gemeente ook heel veel geld gekost.
Tjeerd Herrema, oud-wethouder Floriade
De commissie wilde ook weten wat het ‘Plan B’ zou zijn, mocht de deal met Amvest niet rondkomen. “Dan zou er gewerkt moeten worden met kleinere deelopdrachten. Dat zou voor de gemeente een hoop meer coördinatiewerk vereisen”, zegt Herrema.
“Is zo’n scenario voor een ‘Plan B’ aan de gemeenteraad meegedeeld?” Niet in de openbaarheid, maar wel in vertrouwelijke sessies, geeft Herrema aan. Toen de commissie doorvroeg naar de exacte tijdstippen van deze gesprekken, zei Herrema: “Dan zou ik toegang moeten hebben tot notulen van besloten vergaderingen. En dat heb ik niet.”
Het verhoor van Herrema concludeert de eerste week van de Floriade enquête. Eerder deze week werden oud-burgemeester Annemarie Jorritsma, top-ambtenaar Henk Meijer, Oud-wethouder Mark Pol, Programma-directeur Remko Schnieders en oud Floriade-directeur Jan Willem Griep verhoord. Aanstaande week gaan de verhoren verder, zo worden op maandag oud-wethouder Jaap Lodders en Oud-wethouder Loes Ypma verhoord.
