De Almeerse Alice ten Napel heeft een boek uitgebracht over Holocaust-overlevenden. Het boek ‘Chai’, wat leven betekent in het Hebreeuws, vertelt het verhaal van achttien Joodse Nederlanders over de enorme impact die de Holocaust op de rest van hun leven heeft.
Veel van hen hebben decennialang gezwegen over wat ze hebben meegemaakt tijdens de oorlog. Deels omdat er vroeger nooit werd gesproken over de oorlog. Daarnaast hebben ze vroeger altijd te horen gekregen dat ze te jong waren en er niks meer van weten. “Je hebt alleen maar onderdoken gezeten, je hebt de oorlog niet écht meegemaakt”, werd er tegen hen gezegd.
Door middel van dit boek hebben ze eindelijk hun stilte doorbroken en tonen ze volgens de auteur aan dat elk soort lijden diepe wonden achterlaat. Tegelijkertijd biedt ‘Chai’ ook hoop, want chai betekent leven in het Hebreeuws.
Bespreekbaar maken
Het idee voor het boek ontstond toen journalist Alice ten Apel en fotograaf Claudia Kamergorodski een verhaal lazen van een vrouw in de tachtig die nog steeds leed onder de traumatische ervaringen uit haar verleden.
“We willen de kinderen van toen een stem geven en eindelijk hun verhaal mogen vertellen. Ieder leed is anders, maar laat altijd verwoestende sporen achter. Het moet bespreekbaar zijn zodat mensen het een plekje kunnen geven, als dat überhaupt mogelijk is”, zegt Ten Napel.
Voor het boek hebben ze gesproken met achttien Joodse Nederlanders, waarvan sommigen in het buitenland wonen, zoals Israël. Fotograaf Kamergorodski reisde naar Israël om hen op beeld vast te leggen.
Volgens Ten Napel was het voor haarzelf ook heftig om het boek te schrijven. “Het heeft me een half jaar gekost om dit boek te schrijven. Vaak bleven de trauma’s van deze mensen ‘s nachts door mijn hoofd spoken.”
Impact
Voor sommige mensen was het voor het eerst dat ze spraken over hun ervaringen tijdens de oorlog. “Het was voor een paar mensen heel traumatisch om erover te praten. Een paar mensen hebben zich teruggetrokken, omdat het te heftig was”, vertelt Ten Napel.
Tegelijkertijd heeft het delen van de verhalen mensen dichter bij elkaar gebracht zegt Ten Napel. “Mensen weten dat meerdere mensen heftige dingen hebben meegemaakt tijdens de oorlog, maar vaak niet precies wat. Een paar mensen uit het boek wonen bij elkaar in een bejaardentehuis en waren verbaasd dat ze hetzelfde hadden meegemaakt. Dit heeft ervoor gezorgd dat ze nu met elkaar in gesprek gaan en heeft echt voor verbintenis gezorgd.”
